 Krztusiec
Krztusiec (inaczej koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną. Jego historia sięga XVI wieku, gdy typowym objawem były napady intensywnego suchego kaszlu, które mogły kończyć się nagłą śmiercią niemowląt. Pomimo dostępności szczepień ochronnych, w ostatnim roku obserwuje się niepokojący wzrost liczby zachorowań na krztusiec. Spadek poziomu wyszczepialności oraz wygasanie odporności poszczepiennej przyczyniają się do rozprzestrzeniania się infekcji. Choroba niesie największe zagrożenie wśród noworodków i niemowląt, dlatego tak ważne jest, aby kobiety w ciąży oraz inne osoby, które mają kontakt z małymi dziećmi, zaszczepiły się ponownie na krztusiec.
Krztusiec – co to?
Krztusiec jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterię Bordetella pertussis. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową – przez kaszel lub kichnięcie. Objawy u osoby zainfekowanej pojawiają się po około 5-21 dniach (najczęściej 7-14).
Krztusiec – objawy
Objawy krztuśca różnią się od okresu choroby:
- Okres wylęgania – 5-21 dni (najczęściej 7-14). Jest to okres bezobjawowy.
- Okres nieżytowy – 1-2 tygodnie. Objawy podobne do przeziębienia – niewysoka gorączka (o ile występuje), nieżyt nosa z obfitą wydzieliną, łagodny i suchy kaszel (początkowo w nocy), który staje się stopniowo coraz bardziej intensywny, napadowy.
- Okres napadowego kaszlu – 4-6 tygodni. Gęsta wydzielina gromadzi się w drogach oddechowych. Powoduje ciężkie, długotrwałe napady kaszlu, zakończone głębokim, świszczącym wdechem przypominającym „pianie”. Napady te mogą powodować wymioty, może pojawić się sinica i wybroczyny na twarzy, również prowadzą do zmęczenia.
- Średni okres zdrowienia – 3-4 miesiące. Kaszel z czasem ustępuje, ale może ponownie się nasilać np. po wysiłku lub nadkażeniu innymi patogenami.
Warto wiedzieć:
- Krztusiec to choroba zakaźna układu oddechowego, wywoływana przez bakterię Bordetella pertussis. Charakteryzuje się napadowym, duszącym kaszlem, który może prowadzić do wymiotów i zmęczenia.
- Diagnozę potwierdzają badania laboratoryjne, takie jak wymaz z nosogardzieli oraz testy z krwi. Wczesne rozpoznanie ma kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia i ograniczenia rozprzestrzeniania się choroby.
- Leczenie opiera się na antybiotykoterapii oraz łagodzeniu objawów. Szczepienia ochronne są najskuteczniejszym sposobem zapobiegania krztuścowi – zaleca się ich regularne uaktualnianie zgodnie z kalendarzem szczepień.
Krztusiec – objawy u dzieci
Krztusiec u dzieci zwykle zaczyna się jak zwykłe przeziębienie, a objawy zaczynają się nasilać po około 1-2 tygodniach.
Pierwsze objawy krztuśca u dzieci to:
- łagodny kaszel,
- katar,
- kichanie,
- niewysoka gorączka.
Następnie po 1-2 tygodniach może wystąpić:
- napadowy kaszel,
- brak tchu,
- sinienie skóry wokół ust,
- bezdechy,
- drgawki,
- zapalenie płuc,
- gorączka (zdarza się rzadko).
U noworodków i niemowląt występuje sinica oraz bezdechy, które mogą być jedynym objawem choroby.
Wiele takich przypadków kończy się hospitalizacją, a u niemowląt śmiertelność szacuje się na poziomie 1%. Należy zachować czujność, ponieważ objawy mogą przypominać infekcję wirusową, np. spowodowaną wirusem RSV albo grypą, co wymaga dokładnej diagnostyki.
Krztusiec – powikłania u dzieci
Niemowlęta i małe dzieci są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia powikłań po zakażeniu krztuścem. Najczęstsze powikłania to:
- zapalenie płuc,
- powikłania neurologiczne: drgawki, krwawienie wewnątrzczaszkowe, obrzęk mózgu, padaczka,
- inne: przepuklina, złamania żeber, naderwania wędzidełka języka, wypadanie odbytnicy, nietrzymanie moczu, epizody bezdechu, odwodnienie.
U niektórych noworodków i niemowląt przebieg krztuśca może być bardzo poważny, a powikłania mogą nawet zagrażać ich życiu.
Badania na krztusiec
Aby zdiagnozować zakażenie krztuścem, należy wykonać badania laboratoryjne, które pozwolą wykryć bakterię Bordetella pertussis. W diagnostyce choroby kluczowe są dwa rodzaje testów: badanie PCR oraz oznaczanie przeciwciał. PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy) to metoda, która pozwala wykryć materiał genetyczny bakterii Bordetella pertussis – szczególnie skuteczna jest w pierwszych tygodniach choroby, gdy bakterie są jeszcze obecne w drogach oddechowych. Próbka pobierana jest zwykle z nosa lub gardła za pomocą wymazówki.
Badanie przeciwciał w krwi żylnej może być pomocne w późniejszych stadiach choroby, gdy układ odpornościowy zdążył wytworzyć odpowiedź immunologiczną. Zalecane jest oznaczenie przeciwciał klasy:
- IgM –wskazuje na świeże zakażenie krztuścem (jedynie u osób niezaszczepionych lub osób, które ostatnią szczepionkę przyjęły przynajmniej kilka lat temu).
- IgA –pojawią się jako pierwsze w najwcześniejszej fazie infekcji. Przydatne do zróżnicowania przyczyny infekcji dróg oddechowych (np. z wirusem RSV, grypą).
- IgG –mogą świadczyć o obecności tej bakterii w organizmie lub o zakończonym jej przebiegu.
Wykonanie powyższych badań u osób z przedłużającym się kaszlem pozwala na szybsze rozpoznanie choroby oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Leki na krztusiec
Krztusiec zazwyczaj leczy się antybiotykami, dzięki którym zmniejsza się ryzyko rozprzestrzeniania się choroby. Antybiotykoterapia działa najlepiej, gdy zostanie wdrożona na wczesnym etapie zakażenia, przed wystąpieniem napadów kaszlu.
U niemowląt i małych dzieci konieczne może być leczenie szpitalne. Ma to na celu złagodzenia objawów oraz zapewnienia dodatkowego tlenu, jeśli będzie to konieczne.
Krztusiec - zapobieganie
Najlepszą metodą zapobiegania zachorowania na krztusiec jest szczepienie DTP (błonica, tężec, krztusiec). Szczepionkę podaje się kilkukrotnie w dzieciństwie. Także zalecane jest przyjmowanie dawek przypominających u dorosłych co 10 lat. Rekomenduje się również szczepienie kobiet w ciąży (pomiędzy 27-36 tygodniem ciąży), aby zapobiec zakażeniu chorobą matki i przeniesieniu jej na dziecko. Dodatkowo zaleca się wdrażanie leczenia u osób, które miały kontakt z chorym na krztusiec.
Przy profilaktyce ważne jest także, unikanie kontaktu z osobami, które mogą być zakażone, a także częste mycie rąk.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
